تیروئیدیت هاشیموتو یک بیماری خودایمنی و یکی از علل اصلی کم‌کاری تیروئید در سراسر جهان است. در این اختلال سیستم ایمنی به اشتباه به غده‌ی تیروئید حمله می‌کند و توانایی آن در تولید هورمون‌های ضروری برای متابولیسم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در ادامه به نفصیل بررسی می‌کنیم که این بیماری چگونه بوده و علائم، شیوع و ارتباط آن با ژنتیک چیست؟
تیروئیدیت هاشیموتو چیست؟
تیروئیدیت هاشیموتو که با عنوان بیماری هاشیموتو نیز شناخته می‌شود، یک اختلال خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که به غده‌ی تیروئید حمله می‌کنند. با گذشت زمان این التهاب منجر به کاهش تدریجی عملکرد تیروئید می‌شود که می‌تواند سبب کم‌کاری تیروئید شود.
علائم تیروئیدیت هاشیموتو
اگرچه التهاب تیروئید ممکن است در ابتدا بدون علائم واضح ظاهر شود اما با گذشت زمان می‌تواند سبب کاهش تولید هورمون تیروئید شده و سیستم‌های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از شایع‌ترین علائم این بیماری عبارتند از:
- خستگی
- افزایش وزن بدون تغییر در رژیم غذایی یا فعالیت بدنی
- حساسیت به سرما
- خشکی پوست و شکنندگی موها
- یبوست
- افسردگی یا تفییرات خلقی
- تورم گردن (گواتر) به دلیل بزرگ شدن تیروئید
- مشکل در تمرکز
از آنجا که این علائم ممکن است غیر اختصاصی باشند و به تدریج ظاهر شوند، بسیاری از افراد ممکن است زمان زیادی را برای دریافت تشخیص دقیق نیاز داشته باشند.
شیوع بیماری هاشیموتو
تیروئیدیت هاشیموتو یکی از شایع‌ترین بیماری‌های خودایمنی است. تخمین زده می‌شود که این بیماری حدود 2% از جمعیت کل جهان را تحت تاثیر قرار دهد و در زنان بیشتر از مردان و با نسبت تقریبی 10 به 1 شیوع دارد.
به طور کلی این بیماری در بزرگسالان میانسال تشخیص داده می‌شود؛ اگرچه می‌تواند در هر مرحله از زندگی، از جمله در نوجوانان و سالمندان نیز بروز کند.
ژنتیک و سایر عوامل خطر
تیروئیدیت هاشیموتو با برآورد وراثتی حدود 70%، دارای مولفه‌ی ژنتیکی قوی است. مشاهده شده که استعداد ابتلا به این بیماری با برخی از ژن‌های مربوط به سیستم ایمنی در ارتباط می‌باشد.
از جمله مهم‌ترین ژن‌های مرتبط با حساسیت به تیروئیدیت هاشیموتو می‌توان به PTPN22 که ژنی کلیدی در تنظیم پاسخ ایمنی است و STAT4 که نقش مهمی در سیگنال‌دهی سلول‌های سیستم ایمنی دارد، اشاره کرد.
همچنین BACH2 به عنوان یک تنظیم‌کننده‌ی رونویسی شناخته شده است که در توسعه‌ی سلول‌های ایمنی و ایجاد تحمل ایمنی نقش دارد. علاوه بر این ژن SH2B3 نیز به علت نقش آن در تنظیم فعالسازی لنفوسیت‌ها، با بیماری‌های خودایمنی مختلف از جمله تیروئیدیت هاشیموتو مرتبط شده است.
در حالی که ژنتیک نقش مهمی در بروز این بیماری ایفا می‌کند، عوامل محیطی نیز می‌توانند در شروع اختلال تاثیرگذار باشند:
- کمبود یا زیاد بودن ید در رژیم غذایی
- عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی که ممکن است پاسخ ایمنی غیرطبیعی را تحریک کنند.
- استرس مزمن که می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار دهد.
- قرار گرفتن در معرض سموم یا تابش
- سابقه‌ی خانوادگی بیماری‌های تیروئید یا خودایمنی
این عوامل به ویژه در افرادی که استعداد ژنتیکی دارند، می‌توانند به عنوان محرک عمل کنند و باعث تشدید و توسعه‌ی بیماری شوند.
برای کشف استعداد ژنتیکی خود در زمینه‌ی ابتلا به برخی از شایع‌ترین بیماری‌ها از جمله بیماری مرتبط با تیروئید می‌توانید از گزارش ژنتیک سلامت و گزارش ژنتیک سرطان و اختلالات قلبی و عصبی حنیفا کمک بگیرید.
