این روز با هدف افزایش آگاهی درباره‌ی بیماری آلزایمر برگزار می‌شود. بیماری آلزایمر، یک بیماری پیشرونده (یعنی این بیماری به مرور زمان بدتر می‌شود و پیشرفت می‌کند) و نورودژنراتیو (یعنی باعث تخریب تدریجی سلول‌های عصبی و عملکرد مغز و اعصاب می‌شود) است که در آن سلول‌های مغزی آسیب دیده و همچنین سلول‌های عصبی مغز دچار مرگ می‌شوند.
پلاک‌های سمی ساخته شده از آمیلوئید بتا و سایر پروتئین‌ها در مغز تجمع پیدا کرده و این امر بر حافظه، تفکر شناختی و رفتار فرد تاثیر منفی می‌گذارد. آلزایمر شایع‌ترین شکل دمانس (زوال عقل) است. بر اساس گفته‌های موسسه‌ی ملی پیری (NIH)، یک جهش ژنتیکی می‌تواند باعث آلزایمر زودهنگام شود. در نوع دیررس آلزایمر، نوعی تغییر در ژنAPOE ، خطر ابتلا به این بیماری مغزی را افزایش می‌دهد.
در روز جهانی آلزایمر، سازمان‌ها تلاش می‌کنند تا اطلاعاتی درباره‌ی ماهیت بیماری، تاثیر آن بر عزیزان همراه بیماران، اقدامات پیشگیرانه، عوامل خطر و چگونگی مقابله با انگ و برچسب‌های اجتماعی مرتبط با آلزایمر منتشر کنند.
روز جهانی آلزایمر
اولین درس در حمایت از افراد مبتلا به آلزایمر این است که به نحوه‌ی تعامل و ارتباط با بیماران توجه داشته باشیم. بسیار مهم است که از افرادی که نمی‌توانند از خود دفاع کنند حمایت کنیم، به آن‌ها احترام بگذاریم و آن‌ها را با عزت انسانی در نظر بگیریم. هنگام برقراری ارتباط با فردی که آلزایمر دارد، باید هم محترمانه و هم درک‌گرانه رفتار کنیم:
- از به‌کار بردن زبان تحقیرآمیز مانند آفرین دختر خوب یا لحن کودکانه خودداری کنید. بیمار را مانند یک بزرگسال ببینید و خطاب کنید.
- وقتی با بیمار هستید، درباره‌ی او طوری صحبت نکنید که انگار حضور ندارد.
- به زبان بدن خود دقت کنید. مطمئن شوید بدن شما آرام است و از طریق تماس چشمی، لبخند یا یک لمس ملایم ارتباط برقرار کنید.
- صبور باشید؛ آن‌ها به اندازه‌ی کافی در طول زندگی با وقفه و قطع صحبت مواجه شده‌اند.
- حتی اگر یک داستان را بارها شنیده‌اید، اشکالی ندارد؛ آن داستان برای آن‌ها اهمیت دارد.
- اگر بیمار نمی‌تواند کلمات را پیدا کند، از نشانه‌های دیداری استفاده کنید (مثل نشان دادن یک شیء).
- وقتی زندگی برای این افراد ناامیدکننده و دشوار می‌شود، آن‌ها را آرام کنید.
اگر یکی از نزدیکان شما مبتلا به آلزایمر است، می‌توانید کتاب‌ها و پازل‌هایی تهیه کنید که مخصوص وضعیت آن‌ها طراحی شده است. این ابزارها تحریک مغزی لازم را فراهم می‌کنند و ممکن است به کند شدن افت شناختی کمک نمایند. به اعضای خانواده‌ی فرد مبتلا کمک کنید فعال و اجتماعی باقی بمانند.
رویدادها و فعالیت‌ها
اگر می‌خواهید در روز جهانی آلزایمر مشارکت کنید، بررسی کنید که چه رویدادها و فعالیت‌هایی در دسترس هستند. انجمن‌های آلزایمر احتمالا می‌توانند به شما بگویند کدام برنامه‌ها برای شما قابل مشارکت است. شما همچنین می‌توانید از طریق شبکه‌های اجتماعی در این روز سهیم باشید.
افزایش آگاهی درباره‌ی آلزایمر به صورت مجازی و از طریق رسانه‌های اجتماعی، راهی عالی برای بزرگداشت این روز است. در پلتفرم‌ها می‌توانید با آموزش دیگران درباره‌ی بیماری، به اشتراک گذاشتن نکات پیشگیرانه‌ی سلامت و استفاده از هشتگ‌های مرتبط آگاهی‌رسانی کنید.
چه کارهایی برای پیشگیری از آلزایمر می‌توان انجام داد؟
ابتلا به آلزایمر تجربه‌ای ترسناک است، چه خود فرد گرفتار شود، چه کسی که دوستش دارد. پیشگیری بهتر از درمان است، بنابراین باید تمرکز اصلی ما بر پیشگیری و پیش‌آگاهی باشد. بسیاری از بیماری‌های شایع مانند فشار خون بالا، دیابت و آلزایمر بر اثر تعاملات بین ژنتیک و فاکتورهای محیطی مانند سبک زندگی، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و موارد دیگر به وجود می‌آیند.
تغییرات ژنتیکی (جهش) نامطلوب نیز، می‌تواند افراد را مستعد ابتلا به این بیماری‌ها کند. آگاهی زودهنگام از وجود این تغییرات به شما کمک می‌کند تا با تغییر سبک زندگی خود، از بروز آن‌ها جلوگیری کنید. همچنین با توجه به امکان وجود تشابهات ژنتیکی بین افراد یک خانواده، با دریافت گزارش سلامت حنیفا به خود نیز کمک می‌کنید تا نسبت به سلامت فردی آگاهی بیشتری پیدا کنید.
انتخاب‌های سبک زندگی
بهداشت خواب نخستین گام در کاهش خطر آلزایمر است. همانطور که دکتر دیل بردسن، نویسنده‌ی کتاب می‌گوید: «حتی موارد مبتلا به اختلال شناختی خفیف (MCI یا SCI) نیز می‌توانند با بهبود الگوی خواب و کیفیت آن، بهبود یابند».
ورزش منظم یکی دیگر از انتخاب‌های سالم است که می‌تواند خطر ابتلا به آلزایمر را تا 40% کاهش دهد. اسید لاکتیک (که عامل احساس سوزش در عضلات است) و کتون‌ها که برای افزایش انرژی ساخته می‌شوند، می‌توانند به مغز برسند و تولید عامل نوروتروفیک مشتق شده از مغز (BDNF) را افزایش دهند. همانطور که از نام آن پیداست، BDNF باعث رشد نورون‌های جدید می‌شود.
رژیم مدیترانه‌ای بارها و بارها با کاهش خطر بیماری‌های مزمن، از جمله آلزایمر، مرتبط دانسته شده است. مطالعات نشان می‌دهند که این الگوی غذایی باعث بهبود عملکرد شناختی و کاهش خطر آلزایمر می‌شود. این رژیم، سرشار از مواد ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدانی مانند اسیدهای چرب امگا 3 از ماهی‌های روغنی و دانه‌ها و پلی‌فنول‌ها داخل توت‌ها و سایر منابع است که این مواد از آسیب سلولی جلوگیری می‌کنند.
جلوگیری از کمبود ویتامین
بررسی کمبودهای تغذیه‌ای که ممکن است بر تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی تاثیر بگذارند، بسیار مهم است. ویتامین‌های B6، B9 (فولات) و B12 برای چرخه‌ی متیلاسیون ضروری هستند و باعث تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین می‌شوند. این امر سطح هوموسیستئین سمی را پایین نگه می‌دارد.
هوموسیستئین بالا باعث افزایش التهاب و اختلال در عملکرد مغز می‌شود. یک مطالعه نشان داد که کمبود فولات، خطر آلزایمر و MCI را سه برابر می‌کند. همچنین سطح بالای هوموسیستئین با افزایش مشابه خطر همراه است.
علاوه بر این، کمبود ویتامین B5 می‌تواند خطر آلزایمر را افزایش دهد و در صورت شدید بودن، حتی علت اصلی دمانس باشد. ویتامین B5 برای تولید استیل کولین (انتقال‌دهنده‌ی عصبی مهم در عملکرد شناختی) و استیل-CoA (جزئی از مسیر تولید انرژی سلولی) ضروری است. همچنین در ساخت میلین (پوشش محافظ نورون‌ها) نقش دارد.
جایگزینی هورمون‌های جنسی
اگر به سن یائسگی نزدیک می‌شوید، درمان جایگزینی هورمونی (BHRT) ممکن است مناسب باشد. تحقیقات نشان می‌دهند که بهترین زمان استفاده از این درمان، هنگامی است که برای پیشگیری به کار گرفته شود. زنانی که همزمان با شروع یائسگی از HRT استفاده می‌کنند، بسیار بیشتر احتمال دارد که نتایج مثبت بگیرند، زیرا در این زمان هنوز نورون‌ها به طور گسترده از بین نرفته‌اند.
مکمل‌های نوتروپیک
برخی مکمل‌های نوتروپیک (حمایت‌کننده‌ی نورون‌ها) می‌توانند از عملکرد شناختی محافظت کنند یا آن را بهبود بخشند. عصاره‌ی چای سبز همراه با ال-تئانین می‌تواند امواج تتا در مغز را افزایش دهد و حافظه و مهارت‌های کلامی را تقویت کند. آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز اثر محافظت سلولی دارند.
برخی انواع جینسینگ نیز مفید هستند. جینسینگ کره‌ای (Panax ginseng) طی 12 هفته باعث بهبود چشمگیر در نتایج آزمون‌های شناختی و افزایش امواج آلفا در مغز می‌شود. جینسینگ آمریکایی (P. quinquefolium) هم حافظه‌ی فعال و زمان واکنش را بهبود بخشیده و هم حس آرامش ایجاد می‌کند.
درمان‌های جدید
اگر کسی که دوستش دارید از قبل به آلزایمر یا MCI مبتلا باشد، درمان زودهنگام بهترین گزینه است. اما روش‌های نوین و طبیعی‌تری وجود دارند که علت‌های اصلی بیماری را هدف قرار می‌دهند.
پروتکل AMBAR: این روش نوین از طریق پلاسمافرز (تصفیه‌ی پلاسما) پروتئین‌های آمیلوئیدی را از خون خارج می‌کند تا از تجمع آن‌ها در مغز جلوگیری شود. در مطالعات بالینی، این روش بیماری آلزایمر خفیف را تثبیت کرده و پیشرفت بیماری متوسط را تا دوسوم کاهش داده است.
پروتکل بردسن: یک برنامه‌ی جامع و شخصی‌سازی‌شده بوده که شامل رژیم کتوژنیک سالم و ارگانیک، فعالیت بدنی منظم، مدیریت بهتر استرس و مکمل‌های هدفمند مانند ویتامین‌های B، گیاهان نوتروپیک و BHRT است.
برنامه‌ی پیشگیری شخصی فرد
در روز جهانی آلزایمر، باید به حمایت از مبتلایان و به اقدامات پیشگیرانه برای خود فکر کرد. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، اما مسیر درست برای هر فرد بسته به شرایط او متفاوت است.
یکی از ابزارهای مدرن، تست ژنتیک سلامت حنیفا است که می‌تواند وجود جهش ژنی مرتبط با آلزایمر را بررسی کند و به شما بگوید آیا در معرض خطر هستید یا خیر. داشتن این جهش ژنی به معنای قطعی بودن ابتلا نیست، اما هشداری برای این است که باید تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید تا خطر ابتلا به آلزایمر کاهش یابد.
این گزارش براساس نتایج به دست آمده، مجموعه‌ی گسترده‌ای از توصیه‌های عمومی را در اختیار شما قرار می‌دهد. شما همچنین می‌توانید با تجویز پزشک متخصص، از داروهای موجود که در پیشگیری نقش دارند، استفاده کنید و آزمایش‌های تشخیصی لازم را انجام دهید تا در صورت بروز، بیماری را در مراحل اولیه شناسایی و کنترل کنید.
