اگر DNA ما می‌توانست بگوید که واقعا با چه سرعتی در حال پیر شدن هستیم چه؟
یک مطالعه‌ی پیشگامانه، ساعت اپی‌ژنتیکی جدیدی را آشکار کرده است که شاخص‌های زیستی افزایش سن را با استفاده از الگوهای متیلاسیون DNA در رتروالمان‌ها (توالی‌های ویروسی باستانی DNA که در ژنوم ما جای گرفته‌اند) اندازه‌گیری می‌کند.
این ساعت جدید مبتنی بر رتروالمان، ممکن است به یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای اندازه‌گیری سرعت پیری بدن و همچنین میزان پاسخ آن به مداخلاتی مانند تغییر سبک زندگی، مصرف داروها یا حتی درمان‌ها در طول عمر فرد، تبدیل شود. این فقط یک پیشرفت علمی نیست، بلکه زنگ هشداری است برای اینکه پیری خود را جدی بگیرید.
ساعت اپی‌ژنتیک چیست و چرا باید برای ما مهم باشد؟
ساعت‌های اپی‌ژنتیک، ابزارهایی هستند که سن بیولوژیکی (یعنی نحوه‌ی پیر شدن بدن ما در سطح سلولی) را بر اساس تغییرات شیمیایی در DNAاندازه‌گیری می‌کنند. برخلاف سن تقویمی که فقط سال‌ها را می‌شمارد، سن بیولوژیکی نشان می‌دهد که سلول‌ها و بافت‌های بدن ما با چه سرعتی در حال فرسایش هستند.
ساعت مبتنی بر رتروالمان، به‌طور خاص به متیلاسیون DNA و پیری از طریق تمرکز بر این المان‌ها یعنی تکه‌هایی از DNA ویروسی باستانی که نزدیک به ۸% از ژنوم انسان را تشکیل می‌دهند، نگاه می‌کند. این توالی‌ها معمولا غیرفعال هستند، اما با افزایش سن شروع به رفتاری متفاوت کرده و دانشمندان دریافته‌اند که تغییرات در الگوهای متیلاسیون آن‌ها می‌تواند با دقت قابل توجهی، پیری را پیش‌بینی کند.
چه چیزی این ساعت جدید را متفاوت می‌کند؟
ساعت رتروالمان برخلاف ساعت‌های اپی‌ژنتیک سنتی مانند ساعت هوروات یا GrimAge، یک سیگنال زیستی منحصر به فرد را آشکار می‌کند. پژوهشگران با تحلیل نمونه‌های خون و بافت از بیش از ۱۲۰۰۰ نفر، مدلی ساخته‌اند که روند پیری را (بدون اینکه با سایر ساعت‌های بیولوژیکی هم‌پوشانی داشته باشد) با دقت دنبال می‌کند.
آن‌ها حتی دریافتند که این ساعت:
- در گونه‌های مختلف (انسان، موش، حتی گاو) کار می‌کند.
- به درمان‌های پزشکی مانند درمان HIV پاسخ می‌دهد.
- جوان‌سازی را در سلول‌های بنیادی که به حالت جوان‌تری بازبرنامه‌ریزی شده‌اند، نشان می‌دهد.
این ساعت فقط سن بیولوژیکی را نشان نمی‌دهد. بلکه نشان می‌دهد سلول‌های ما چگونه به تغییرات واقعی در محیط، سلامت و رفتار پاسخ می‌دهند.
این علم چگونه بر حیات فرد تاثیر می‌گذارد؟
این دانش فقط مخصوص پژوهشگران نیست. درک سن بیولوژیکی، ابزاری قدرتمند برای مدیریت سلامت به صورت پیشگیرانه است. اگر سن رتروالمانی فرد بیشتر از سن تقویمی او باشد، ممکن است به این معنا باشد که:
- در معرض فشار سلولی بیشتری قرار دارد.
- نسبت به بیماری‌های مرتبط با پیری، آسیب‌پذیرتر است.
- ممکن است از تغییرات سبک زندگی برای کند کردن روند پیری سود ببرد.
از طرف دیگر، اگر از نظر بیولوژیکی جوان‌تر از سن واقعی خود باشد، احتمالا روند صحیحی را دنبال کرده و می‌تواند آن را ردیابی کرده و ادامه دهد.
سرنخ‌های پنهان در DNA و اطلاع از آن‌ها به کمک گزارش‌های ژنتیکی حنیفا
در حالی که تست‌های متیلاسیون برای شروع بررسی سن بیولوژیکی و عوامل خطر مرتبط با پیری هنوز در حال پیشرفت هستند، نیازی به مراجعه به آزمایشگاه‌ها نیست. گزارش ژنتیک سلامت حنیفا، به فرد یاری می‌رساند تا به بیش از 50 شاخص ژنتیکی دسترسی یابد؛ به طور مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری‌های مرتبط با افزایش سن
- بیماری‌های خودایمنی
- بیماری‌های مرتبط با مفاصل و استخوان‌ها
فرد با داشتن این اطلاعات، می‌تواند پیش از ظاهر شدن علائم، تصمیم‌هایی هوشمندانه و مبتنی بر شواهد، در رابطه با سلامتی خود بگیرد.
جمع‌بندی نهایی
کشف ساعت اپی‌ژنتیک مبتنی بر رتروالمان، یک جهش بزرگ در توانایی ما برای ردیابی شاخص‌های زیستی پیری و درک تاثیرات متیلاسیون DNA و روند افزایش سن است. این ساعت دقیق، قدرتمند و به شدت شخصی‌سازی‌شده است.
